نگاه عمیق به iOS 26؛ همه تغییرات ریز و درشت در یک‌جا

ارسال توسط

روشن مهر 2, 1404

نگاهی صادقانه به ویژگی‌های جدید iOS 26؛ از تغییرات اپلیکیشن دوربین و لاک‌اسکرین تا مشکلات مصرف باتری و خوانایی در طراحی بحث‌برانگیز «لیکویید گلس». فوریوموبایل

آخرین باری که تا این اندازه برای آپدیت‌کردن آیفونم هیجان‌زده بودم، به زمان iOS 7 برمی‌گردد؛ آپدیتی که با کنار گذاشتن زبان طراحی «اسکیومورفیسم» که در آن اپلیکیشن‌ها شبیه به معادل‌های فیزیکی خود بودند، دنیای جدید «طراحی تخت» با آیکون‌های مینیمال را به کاربران معرفی کرد، چون اپل معتقد بود لازم نیست تظاهر کنیم که صفحه‌نمایش گوشی، دنیای واقعی است و دکمه‌ها باید سایه و حاشیه داشته باشند؛‌ بلکه باید بپذیریم که صفحه‌نمایش چیزی جز یک صفحه‌نمایش نیست.

اما حالا پس از ۱۲ سال، iOS 26 با تغییر بزرگ دیگری از راه رسیده که انگار نوعی بازگشت به همان تفکر قبل از «طراحی تخت» است: زبان طراحی «لیکویید گلس» (Liquid Glass) که حسی شبیه به شیشه در دنیای واقعی را القا می‌کند و دکمه‌ها و منوها، با تغییر رنگ و شکستن نور دیجیتال، مانند اشیا فیزیکی و سه‌بعدی رفتار می‌کنند.

iOS 26 پر است از ویژگی‌های جدید و بهبودهای متنوع (فهرست تمام تغییراتش ۱۷ صفحه است)؛ اما احتمالا همه درباره‌ی زبان طراحی جنجالی‌اش حرف بزنند و سال‌‌ها بعد، این آپدیت را با لیکویید گلس به یاد آوردند. برای همین اجازه بدهید ابتدا درباره‌ی طراحی «شیشه‌ مایع» یک دل سیر صحبت کنم و بعد سراغ چند ویژگی جدید بروم که بیش از بقیه، نظرم را جلب کرد.

لیکوئید گلس: خوب، بد، زشت

فیلم «گزارش اقلیت» را یادتان هست؟ همانی‌که شخصیت تام کروز در سازمانی کار می‌کرد که در آن خبری از مانیتور و کیبورد فیزیکی نبود و همه با نمایشگر‌های هولوگرامی تعامل می‌کردند؟ همیشه از خودم می‌پرسیدم چطور می‌شود روی محتویات تصویری شفاف تمرکز کرد بدون اینکه حواس‌‌مان به اشیا پس‌زمینه پرت شود. حالا احساس می‌کنم لیکویید گلس می‌خواهد همان حس را منتقل کند: انگار داری به یک تصویر هولوگرامی نگاه می‌کنی که همه‌چیز پشت آن پیداست؛ البته با این تفاوت که محتوا همچنان دو‌بعدی است و به‌جای شناور بودن در فضای اطراف، پشت شیشه‌ی صفحه‌نمایش محبوس است.

لیکویید گلس، ترکیبی از ظاهر شفاف و شیشه‌ایِ visionOS با انیمیشن‌های روانِ «داینامیک آیلند»

البته این قیاس چندان‌ هم بی‌راه نیست؛ لیکویید گلس ظاهر شیشه‌ای و شفاف سیستم‌عامل visionOS را با حرکات نرم و مایع‌مانندِ «داینامیک آیلند» در آیفون ترکیب کرده است. این «شیشه مایع» صرفاً یک افکت گرافیکی ساده هم نیست، بلکه بیشتر شبیه یک موتور رندرینگ یا موتور بازی‌سازی عمل می‌کند که براساس فیزیک واقعی شیشه و مایعات ساخته شده؛ اینطور که به صورت زنده و در لحظه، محتوای پشتش را مثل یک شیشه‌ی واقعی تار می‌کند؛ نور و رنگ‌های محیط اطراف را بازتاب می‌دهد و حتی به حرکات فیزیکی دستگاه از طریق سنسورها واکنش نشان می‌دهد. وقتی‌ هم که دکمه‌ها یا منوها را لمس می‌کنید، با انیمیشن‌های بسیار روان و تغییرشکل‌پذیر، پاسخی شبیه به نوعی مایع از خود نشان می‌دهد.

اپل می‌خواست با طراحی لیکویید گلس، یک رابط کاربری یکپارچه‌تر و هوشمندتر ایجاد کند که در عین حال از نظر بصری، جذاب و چشم‌نواز هم باشد. اما لیکویید گلس با تمام زیبایی‌هایش، یک جاهایی خوب عمل نمی‌کند. مثلا وقتی در یک صفحه‌ی وب اسکرول می‌کنید، نوشته‌های زیر نوار آدرس با نوشته‌های داخل آن تداخل پیدا می‌کند و خوانایی کاهش می‌یابد. یا در اپلیکیشن Music، اگر نوار صورتی‌رنگ پایین برنامه روی کاور یک آلبوم که آن هم قرمز یا صورتی است، قرار بگیرد، هیچ میزان تاری نمی‌تواند این ترکیب رنگ ناخوانا را نجات دهد. وقتی هم یک نوتیفیکیشن شفاف روی یک تصویر زمینه‌ی شلوغ نمایش داده می‌شود، حفظ کنتراست و وضوح متن کار بسیار سختی است.

ولی خب این مشکل، باگ نرم‌افزاری نیست که بتوان آن را به طور کامل حل کرد؛ بلکه مشکل ذاتی خود طراحی است. ویژگی‌هایی که باعث می‌شوند لیکویید گلس، زیبا و واقعی به نظر برسد (مانند شکست نور و تار کردن محتوای زیرین)، دقیقاً همان ویژگی‌هایی هستند که به خوانایی آسیب می‌زنند.

همان چیزی که «لیکویید گلس» را زیبا کرده، خوانایی آن را کاهش می‌دهد

تا زمانی که اپل بخواهد از یک رابط کاربری شیشه‌ای با تمام ویژگی‌های فیزیکی آن استفاده کند، ما مجبوریم این عوارض جانبی مانند اعوجاج متن و کاهش کنتراست را بپذیریم. تنها راه‌حل برای این مشکل، فعال‌کردن «Reduce Transparency» در بخش دسترسی‌پذیری برای به حداقل‌رساندن افکت شیشه‌ای است که در آن صورت دیگر «شیشه مایع» نخواهد بود

البته که مشکلات خوانایی در لیکویید گلس وجود دارد، اما برخلاف نظر خیلی‌ها، من فکر نمی‌کنم که عواقب وحشتناکی برای اپل داشته باشد. اگر تصویر پس‌زمینه بیش از حد شلوغ نباشد، هنگام خواندن نوتیفیکشن‌ها مشکلی زیادی نخواهید داشت و افکت‌ها و انیمیشن‌های جدید واقعا چشم‌نوازند.

به نظرم سُر خوردن لاک‌اسکرین روی صفحه که شبیه یک ورق شیشه‌ای می‌ماند، ایده‌ی جذابی است و حرکت نرم قطره‌‌ای موقع جابه‌جایی بین گزینه‌های منوی گالری یا دوربین حس خوشایندی دارد. وقتی هم که در گالری تصاویر می‌چرخید، رنگ‌های عکس‌ها به شکلی ظریف از پشت دکمه‌های شفاف پایین صفحه به چشم می‌خورند تا تمرکزتان روی محتوای اصلی همچنان حفظ شود.

در کل، حس سیال‌بودن در تمام بخش‌های سیستم‌عامل، از انیمیشن باز شدن اپ‌ها گرفته تا فشردن دکمه‌ها و اسکرول در سافاری، جریان دارد و حتی در گوشی‌های قدیمی‌تر مثل آیفون ۱۳ هم به‌خوبی پیاده‌سازی شده؛ مثلا وقتی در کنترل‌سنتر انگشت خود را به پایین می‌کشید، آیکون‌ها به نرمی کش می‌آیند و وقتی انگشت‌تان را رها می‌کنید، با یک جهش کوچک، به جایشان برمی‌گردند.

طراحی جدید اپل، روحی تازه در کالبد آیفون دمیده است

دکمه‌ها و اسلایدرها هم به لمس واکنش نشان می‌دهند (مثلا وقتی یک دکمه را فشار می‌دهید، با یک واکنش نرم و ظریف مثل تغییر رنگ، سایه یا اندازه روبه‌رو می‌شوید) تا حتی کارهای ساده و تکراری هم حس خوشایندی داشته باشند. نوارها و منوها در اپ‌هایی مثل پادکست و سافاری هنگام اسکرول کردن جمع می‌شوند تا فضای بیشتری در اختیارتان باشد و با اسکرول به بالا دوباره باز می‌شوند.

زبان طراحی جدید اپل واقعا روح تازه‌ای به آیفون دمیده و حس‌وحالی از آینده دارد. و این حس تازگی درعین حال آنقدر ملایم است که شرط می‌بندم حتی اگر در نگاه اول عاشقش نشوید، به‌سرعت به آن عادت خواهید کرد.

تحولات چشم‌گیر لاک‌اسکرین

اینکه چرا بعد از لیکویید گلس، یک‌راست رفتم سراغ لاک‌اسکرین، به این خاطر است که حدس می‌زنم تغییرات این بخش بیش از هر چیز دیگری نظرتان را جلب کند (برای من که اینطور بود!)، حتی اگر چندان ضروری و کاربردی نباشد.

اول اینکه حالا می‌توانید ابعاد ساعت روی لاک‌اسکرین را به اندازه‌ای بزرگ کنید که تقریباً نیمی از صفحه را بپوشاند. این ویژگی برای افرادی که گاهی از فاصله به گوشی نگاه می‌کنند (و برای من که به‌تازگی چشم‌هایم را عمل کرده‌ام و هنوز کمی تار می‌بینم) واقعا کاربردی است.

اما از این جالب‌تر، قابلیت «Spatial Scenes» است که به عکس‌های گالری، جلوه‌ی سه‌بعدی می‌دهد (حتی عکس‌هایی که سال‌ها پیش و با دوربین‌های متفاوتی گرفته‌اید!)‌ تا با تکان‌دادن گوشی، احساس کنید که بخش‌هایی از سوژه از تصویر بیرون زده و از زاویه‌های مختلف به شما نشان داده می‌شود.

این افکت سه‌بعدی روی بعضی تصاویر بیشتر به چشم می‌آید (مثلا روی تصاویری که سوژه با پس‌زمینه کنتراست مناسبی دارد) و می‌توانید آن را صرفا داخل گالری تماشا کنید یا به‌عنوان والپیپر لاک‌اسکرین استفاده کنید. من این قابلیت را با آیفون ۱۳ هم امتحان کردم و هیچ تفاوتی با آیفون ۱۶ نداشت. اپل می‌گوید این قابلیت برای آیفون ۱۱ دردسترس نیست.

با «Spatial Scenes»، حتی عکس‌های قدیمی شما هم سه‌بعدی می‌شوند

راستی اگر از اپل موزیک استفاده می‌کنید، می‌توانید کاور آلبوم را به صورت تمام‌صفحه و متحرک که با افکت‌های لیکویید گلس تعامل دارد، ببینید. از آنجایی که اپل این API را به‌صورت متن‌باز در اختیار توسعه‌دهندگان قرار داده، می‌توان انتظار داشت اسپاتیفای و اپ‌های موزیک دیگر هم به‌زودی از این ویژگی پشتیبانی کنند یا حتی امکان پخش ویدیو را به لاک‌اسکرین بیاورند.

اپلیکیشن دوربین: بهترین پیاده‌سازی لیکویید گلس

اگر شما هم از آن دسته کاربرانی هستید که کاری با تنظیمات پیشرفته‌ی دوربین مثل فرمت RAW یا Photographic Styles ندارند و صرفا دوربین را باز می‌کنند و از سوژه عکس می‌گیرند و نهایتا میزان زوم را تغییر می‌دهند، احتمالا از ظاهر جدید رابط کاربری دوربین در iOS 26 استقبال خواهید کرد.

اپل تصمیم گرفته اپلیکیشن دوربین را خلوت‌تر کند و دو حالتی را که مردم بیشتر از همه استفاده می‌کنند، یعنی «عکس» و «ویدیو»، در اولویت قرار دهد. آن نوار شلوغ حالت‌های مختلف (مثل پرتره، پانوراما و…) که همیشه بالای دکمه شاتر بود، حالا به صورت پیش‌فرض پنهان شده است و با کشیدن انگشت به چپ و راست نمایان می‌شوند.

اما مهم‌ترین و بهترین تغییر، منوی تنظیمات جدید است. به جای آن نوار باریک و قدیمی از دکمه‌ها، حالا با کشیدن انگشت به سمت بالا، یک منوی بزرگ و زیبا باز می‌شود که بر پایه لیکویید گلس طراحی شده است. گزینه‌ها در این منو بزرگ، خوانا و کار با آن‌ها بسیار راحت‌تر است. انیمیشن‌های این بخش فوق‌العاده زیبا هستند و وقتی با آن کار می‌کنید، با محتوای زیرین خود به زیبایی تعامل می‌کنند. اگر می‌خواهید بهترین نمونه از قابلیت‌های لیکویید گلس را به کسی نشان دهید، همین بخش از اپلیکیشن دوربین بهترین گزینه است.

اپلیکیشن دوربین، بهترین ویترین برای نمایش زیبایی‌های «لیکویید گلس» است

در کنار طراحی جدید، چند ویژگی جالب دیگر هم به اپلیکیشن دوربین اضافه شده است. مثلا تشخیص کثیف بودن لنز (آیفون ۱۵ به بعد) که درصورت وجود لکه روی لنز، پیامی روی صفحه ظاهر می‌شود و از شما می‌خواهد که آن را تمیز کنید تا عکس بهتری را بگیرید.

ویژگی جدید دیگر، استفاده از ایرپاد به عنوان ریموت شاتر است. وقتی در اپلیکیشن دوربین هستید، کافی است ساقه‌ی ایرپاد را فشار داده و نگه دارید. پس از یک تایمر سه ثانیه‌ای، دستگاه به صورت خودکار عکس می‌گیرد یا فیلم‌برداری را شروع می‌کند.

پیام‌رسان آیفون، زیباتر و کاربردی‌تر

اپل بالاخره ویژگی‌ای را به اپلیکیشن Messages آیفون اضافه کرد که سال‌ها در پیام‌رسان‌های مختلف دیده بودیم: قابلیت انتخاب تصویر پس‌زمینه برای چت‌ها.

دقیقا مثل تلگرام یا واتس‌اپ، حالا می‌توانید برای هر چت یک پس‌زمینه‌ی دلخواه انتخاب کنید (البته فقط در گفتگو با سایر آیفون‌دارها). اپل چندین پس‌زمینه‌ی پیش‌فرض ارائه کرده که حباب‌های پیام به زیبایی رنگ آن را بازتاب می‌دهند. یا اگر خواستید، می‌توانید از عکس‌های شخصی یا حتی تصاویر ساخته‌شده با هوش مصنوعی استفاده کنید که در تجربه‌ی من، خیلی بهتر از چیزی که انتظار داشتم، از آب درآمد.

به‌جز این، کل اپلیکیشن با لیکویید گلس بازطراحی شده است. صفحه‌ی جزئیات گفتگو (جایی که اطلاعات مخاطب یا گروه را می‌بینید) کاملاً تغییر کرده و حالا به جای یک لیست طولانی، تب‌های جداگانه برای اطلاعات، رسانه‌ها، لینک‌ها و البته، پس‌زمینه‌ها دارد. من این طراحی جدید را بیشتر می‌پسندم.

در کنار طراحی جدید، چند ویژگی کاربردی که جای خالی‌شان حس می‌شد، بالاخره اضافه شده‌اند، ازجمله نشانگر تایپ در گروه‌ها، نظرسنجی، انتخاب بخشی از متن برای کپی‌کردن، نوار پیشرفت هنگام ارسال فایل‌های حجیم و فیلتر پیش‌نویس برای پیدا کردن پیام‌هایی که تایپ‌کرده، اما ارسال نکرده‌اید.

اما ویژگی جدیدی که بیشتر از همه نظرم را جلب کرد، فیلتر اسپم و پیام‌های ناشناس است. مثل اپلیکیشن تلفن، حالا Messages هم می‌تواند پیام‌های افراد ناشناس را به صورت خودکار به یک بخش جداگانه منتقل کند تا صفحه‌ی اصلی پیام‌ها خلوت بماند و برای آن‌ها نوتیفیکیشنی دریافت نکنید.

واقعیتش را بخواهید، من ابتدا خیلی برای این ویژگی هیجان داشتم، چون روزانه، ده‌ها پیامک تبلیغاتی دریافت می‌کنم که هیچ راه گریزی از آن‌ها نیست؛ اما برخی از این‌ پیامک‌ها مثل اس‌ام‌اس رمز پویا یا رسید خرید آنلاین، ضروری است و اگر حواستان نباشد آن‌ها را از پوشه‌ی اسپم/ناشناس خارج کنید، به دردسر می‌افتید.

در همین راستا، یک قابلیت جدید دیگر iOS 26 حسابی بین کاربران سروصدا کرده و برایم جالب بود ببینم آیا در ایران هم دردسترس است یا خیر: قابلیت فیلتر کردن تماس‌های ناشناس.

داستان از این قرار است که اگر قابلیت «Screen Unknown Callers» را در بخش تنظیمات Phone روی گزینه‌ی «Ask Reason for Calling» بگذارید، سیری به‌جای شما به تماس‌هایی از شماره‌های ذخیره‌نشده جواب می‌دهد و از آن‌ها می‌خواهد اسم و دلیلشان برای تماس را به او بگویند. در همان حال، متن مکالمه روی صفحه نشان داده می‌شود تا کاربر تصمیم بگیرد آیا می‌خواهد به تماس پاسخ دهد یا خیر.

این قابلیت برای فرار از تماس‌های تبلیغاتی، فوق‌العاده کاربردی است، اما متاسفانه در ایران فایده‌ای ندارد، چون فرد پشت خط معمولا متوجه نمی‌شود دقیقا دارد چه اتفاقی می‌افتد و تماس را قطع می‌کند. البته گاهی هم اصلا کار نمی‌کند و تماس‌های ناشناس همچنان مستقیم به گوشی شما وصل می‌شوند. در کل برایم جالب بود که این قابلیت در ایران هم دردسترس است؛ هرچند زبان انگلیسی سیری برای ما کاربردی نیست و بهتر است این قابلیت کلا غیرفعال باشد.

اپلیکیشن Photos؛ بازگشت به طراحی کلاسیک

بازطراحی اپلیکیشن Photos در iOS 18 آنطور که اپل انتظار داشت، پیش نرفت و اکثر کاربران از آن طرح‌بندی یکپارچه گله‌مند بودند. اپل به انتقادات گوش کرد و در iOS 26، ضمن بازطراحی کامل برنامه با لیکویید گلس، به همان طرح‌بندی کلاسیک و قدیمی با تب‌بار در پایین صفحه برگشته است. حالا دوباره دو تب جداگانه برای «Library» و «Collections» داریم.

اپلیکیشن Photos در پاسخ به انتقادات، به طراحی کلاسیک خود بازگشت

البته شاید شما آن طراحی یکپارچه‌ی قبلی را ترجیح می‌دادید، اما خوشبختانه من جزو این دسته نیستم و از بازگشت به حالت کلاسیک استقبال می‌کنم. البته اگر اپل اجازه می‌داد کاربران بین دو طرح‌بندی کلاسیک و یکپارچه یکی را انتخاب می‌کنند (مثل کاری که با اپلیکیشن Phone انجام داده)، احتمالا تصمیم بهتری بود.

در هر صورت، طراحی جدید Photos یکی از چشم‌نوازترین نمونه‌های استفاده از لیکویید گلس است؛ از آنجایی که عکس‌ها، رنگ‌های متنوعی دارند، تماشای اینکه چطور تب‌بار و دکمه‌های شیشه‌ای با محتوای زیرین خود تعامل می‌کنند، بسیار لذت‌بخش است. وقتی در گالری عکس‌ها به بالا اسکرول می‌کنید، تب‌بار به زیبایی به دکمه‌های فیلتر سال، ماه و همه عکس‌ها تبدیل می‌شود.

به‌جز این، در تب «Collections» می‌توانید اندازه‌ی نمایش آلبوم‌ها را تغییر دهید یا آن‌ها را ببنید تا صفحه، خلوت‌تر شود. یک قابلیت سرگرم‌کننده به اسم «Create Photo Shuffle Wallpaper» هم به بخش اشتراک‌گذاری اضافه شده که امکان ساخت دستی تصویر پس‌زمینه با چندین عکس را می‌دهد که می‌توانید برای لاک‌اسکرین انتخاب کنید.

سافاری و طراحی کامپکت

سافاری در iOS 26 «فشرده‌تر» و مینیمال‌تر شده؛ حالتی که اپل به آن «Compact» می‌گوید، به این ترتیب که نوار آدرس شناور و فشرده در پایین صفحه قرار دارد تا فضای کمتری اشغال کند، درحالی‌که دکمه‌های مهمی مثل اشتراک‌گذاری، بوک‌مارک و تب‌ها داخل یک منو مخفی شده‌اند.

راستش من چندان از این طراحی کامپکت خوشم نیامد، چون برای دسترسی به دکمه‌های اصلی همیشه به یک کلیک اضافه نیاز دارم؛ هرچند طرفداران سبک مینیمال احتمالا از اینکه فضای بیشتری برای دیدن محتوای وب‌سایت‌ دارند، استقبال کنند. خوشبختانه در تنظیمات سافاری می‌توانید حالت «Bottom» را که همه‌ی دکمه‌ها را نمایش می‌دهد یا حالت کلاسیک «Top» را که نوار جستجو را به بالای صفحه می‌برد، به‌جای گزینه‌ی «Compact» انتخاب کنید.

در کنار طراحی جدید، چند ویژگی کوچک، اما مفید نیز به سافاری اضافه شده است، ازجمله بی‌صدا کردن تب‌هایی که در حال پخش صدا هستند یا گزینه‌ی کپی کردن عبارت جستجوشده در صفحه‌ی نتایج گوگل. اما با تمام این تغییرات، هنوز هم سافاری نتوانسته آنطور که باید، دلم را به دست آورد. شما را نمی‌دانم، اما من فعلا از همین مرورگر آرک استفاده می‌کنم تا شاید بالاخره سافاری همان چیزی شود که سال‌ها منتظرش بودم.

اپلیکیشن‌های جدید

بعد از نصب iOS 26 بلافاصله متوجه حداقل دو اپلیکیشن سیستمی جدید در هوم اسکرین می‌شوید: Preview و Games.

اپلیکیشن Preview

اپلیکیشن Preview در آیفون بر پایه‌ی اپلیکیشن قدیمی Preview در مک و قابلیت Quick Look در اپلیکیشن Files ساخته شده و درواقع یک اپلیکیشن همه‌کاره برای مشاهده و ویرایش تصاویر و فایل‌های PDF است که از طریق اپلیکیشن Files به اسناد شما دسترسی پیدا می‌کند. این برنامه بسیاری از قابلیت‌هایی را که قبلاً در بخش‌های مختلف سیستم‌عامل پراکنده بودند، در یک مکان واحد جمع‌آوری کرده است. در این برنامه می‌توانید فرم‌های PDF را پر کنید، آن‌ها را بچرخانید، نام فایل‌ها را تغییر دهید و برای اولین بار، صفحات یک فایل PDF را کراپ کنید.

در کل Preview، اپلیکیشن انقلابی و نوآورانه‌ای نیست و صرفا نیاز به دانلود اپلیکیشن‌های متفرقه را برطرف می‌کند؛ هرچند شاید اپ‌های دیگر را به‌خاطر طراحی جذاب‌ترشان ترجیح دهید.

اپلیکیشن Games

اپلیکیشن جدید Games با ایده‌ای جذاب معرفی شد: یک جای واحد برای مدیریت بازی‌ها، دسترسی به اپل آرکید و رقابت با دوستان، درست مثل صفحه‌ی اصلی یک کنسول بازی. این ایده در ابتدا برای من گیمر به‌شدت هیجان‌انگیز بود، اما پس از چند روز کار با آن، متوجه شدم که این اپلیکیشن هنوز کمبودهای زیادی دارد و احتمال نادیده‌گرفتن یا حتی حذف‌کردنش زیاد است.

مثلا یکی از ایرادهای اساسی این برنامه، به‌هم‌ریختگی بخش کتابخانه و نبود امکان حذف بازی‌ها است؛ مثلا دیدن بازی‌هایی که دیگر در اپ‌استور موجود نیست، داغ دل آدم را زنده می‌کند!‌ گاهی هم اپ‌هایی از کتابخانه بازی‌ها سر در می‌آوردند که هیچ ربطی به بازی ندارند.

کمبود دیگر Games این است که وقتی می‌خواهید یکی از دوستانتان را در یک بازی خاص به چالش بکشید، معلوم نیست اصلا او این بازی را روی گوشی دارد یا نه. و اینکه فکر می‌کنم رابط کاربری اپ زیادی شلوغ است و اگر اهل ماجراجویی و اکتشاف نباشید، احتمالا خیلی زود از اپلیکیشن خارج شوید.

فعلا برای قضاوت ارزش واقعی Games زود است و این موضوع کاملاً به توسعه‌دهندگان بستگی دارد. اگر آن‌ها بتوانند چالش‌ها و رقابت‌هایی جذاب برای بازی‌هایشان بسازند که بتوانیم از طریق تب «Play Together» به آن‌ها دسترسی داشته باشیم، احتمالا Games به بخشی دوست‌داشتنی و ارزشمند در آیفون تبدیل خواهد شد؛ درغیر این صورت، خیلی راحت نادیده گرفته می‌شود.

هوش مصنوعی؛ قدم‌های کوچک در مسیری طولانی

بر هیچ‌کس پوشیده نیست که استراتژی هوش مصنوعی اپل تا اینجا چندان موفق نبوده است. اپل دوست دارد به ما یادآوری کند که سال‌هاست ویژگی‌های یادگیری ماشین را در اپلیکیشن‌هایش ارائه می‌دهد، اما واقعیت این است که امروزه مردم عاشق چت‌بات‌ها و قابلیت‌های چشمگیر هوش مصنوعی هستند. آن سیریِ هوشمند و متصل‌به اپلیکیشن که اپل وعده‌اش را داده بود، هنوز عرضه نشده است.

اپل در آینده ناچار است چت‌بات خودش را به آیفون اضافه کند، اما فعلا تنها چیزی که در اختیار داریم مجموعه‌ای پراکنده از قابلیت‌های متنی و بصری است که برخی با مدل‌های خود اپل و برخی دیگر با ChatGPT کار می‌کنند. هرچند برای بسیاری از کاربران ایرانی، قابلیت‌های هوش مصنوعی اپل یا دردسترس نیست یا به کارشان نمی‌آید یا ترجیح می‌دهند از همان ChatGPT یا جمنای استفاده کنند.

اولین تغییر قابل‌توجه، رابط کاربری جدیدی است که موقع اسکرین‌شات گرفتن مشاهده می‌کنید. در پایین صفحه، دو دکمه جدید وجود دارد: یکی برای «پرسیدن سؤال» و دیگری برای «جستجوی موارد مشابه» در گوگل یا اپ‌های دیگر. ابزارهای ویرایش و علامت‌گذاری (Markup) که قبلاً در پایین صفحه بودند، حالا به یک نوار ابزار در بالای صفحه منتقل شده‌اند. به جای آن‌ها، یک پیام راهنما در پایین صفحه می‌گوید می‌توانید بخشی از تصویر را برای جستجو هایلایت کنید.

اگر شما هم مثل من از این رابط کاربری جدید خوشتان نیامد (‌به‌ویژه چون معمولا در ایران درست کار نمی‌کند)، می‌توانید آن را در تنظیمات (Screen Capture) غیرفعال کنید.

اما شاید هیجان‌انگیزترین بخش ماجرا، اضافه‌شدن «استفاده از مدل» (Use Model) به اپلیکیشن Shortcuts باشد. این اکشن یک «لایه هوش مصنوعی» است که می‌توانید آن را به هر شورتکات یا اتوماسیونی که می‌سازید، اضافه کنید. مثلا می‌توانید داده‌ها را از هر اپلیکیشنی بگیرید، به ChatGPT بفرستید و خروجی را به صورت ساختاریافته (مثلاً متن، عدد، لیست یا حتی متغیرهای یک اپلیکیشن دیگر) تحویل بگیرید.

در کنار این‌ها، ویژگی‌های دیگری هم اضافه شده‌اند که احتمالا برای ما چندان کاربردی نباشند؛ ازجمله خلاصه‌سازی نوتیفیکیشن‌ در اپلیکیشن News، استخراج وظایف قابل‌انجام از دل متن در Reminders، ترکیب دو جن‌موجی با هم یا ترجمه‌ی زنده در اپلیکیشن‌های فیس‌تایم، تماس و پیام‌رسان.

مشکلات و باگ‌های iOS 26

iOS 26 بی‌شک بزرگ‌ترین بازطراحی سیستم‌عامل آیفون در ده سال گذشته است و کاملا طبیعی است که در روزهای اول نتواند نظر همه را جلب کند. در کنار افرادی که عاشق طراحی لیکویید گلس شده‌اند (و عده‌ای که حس خاصی به آن ندارند)، کاربرانی هم هستند که از آن متنفرند و معتقدند که اپل زیبایی را فدای راحتی استفاده و کارایی کرده است.

برخی هم از هاله‌ی نور دور آیکون‌ها شاکی هستند و آن را «کابوس»‌ توصیف می‌کنند. در یکی از پست‌های پرسروصدای ردیت، کاربری می‌گفت که این طراحی، حواس آدم را پرت می‌کند و حتی باعث سرگیجه می‌شود. عده‌ای هم می‌گفتند که آیکون‌ها تار یا کج به نظر می‌رسند و انگار دارند می‌افتند (اعتراف می‌کنم من هم بعد از خواندن این نظر، همین حس را پیدا کردم!‌ البته این هاله‌ی درخشان فقط دور آیکون‌های تیره و روی پس‌زمینه‌ی تاریک به چشم می‌آید.)

مشکل دیگر، مصرف باتری و حرارت گوشی است که اپل می‌گوید کاملا طبیعی است. به‌روزرسانی‌های عمده‌ی iOS نیازمند فعالیت‌های پس‌زمینه مثل ایندکس‌گذاری داده‌ها و فایل‌ها برای جست‌وجو، دانلود منابع تازه و به‌روزرسانی اپ‌ها هستند که یکی، دو روزی طول می‌کشد؛ اما همین مدت هم باعث کلافگی برخی کاربران می‌شود.

یک مشکل عجیب دیگر که برای من هم آزاردهنده بود، ناهماهنگی بصری کیبورد در اپلیکیشن‌های مختلف است. کیبورد جدید در اپ‌های خود اپل نمایش داده می‌شود، اما در برنامه‌های دیگر مانند ایکس یا ردیت، همچنان با کیبورد قدیمی مواجه می‌شویم. این جابه‌جایی مداوم بین دو ظاهر متفاوت، تجربه‌ی خوشایندی نیست (مخصوصا چون کیبورد جدید، ظاهر بهتری دارد) و باید تا برطرف‌شدنش کمی حوصله کرد.

این ناهماهنگی بصری در نوار ابزار اپلیکیشن‌ها نیز دیده می‌شود و زمان می‌برد تا تمام برنامه‌ها با طراحی جدید هماهنگ شوند. فعلا از حدود ۵۰ اپلیکیشنی که در گوشی دارم، فقط یکی، دو تا از آن‌ها از رابط کاربری لیکویید گلس استفاده می‌کند که آن هم دقیقا شبیه اپ‌های سیستمی اپل نیست. مثلا گوگل کروم از طراحی لیکویید گلس استفاده می‌کند، اما فقط در بخش نمایش تب‌ها، درحالی‌که نوار ابزار و منو نه حالت مایع دارند و نه شیشه‌ای. مطمئنم اگر اپلیکیشن‌های دیگر مثل تلگرام از همین طراحی لیکویید گلس استفاده کنند، کار با آن‌ها واقعا لذت‌بخش خواهد بود.

طراحی لیکویید گلس گوگل کروم فقط در بخش نمایش تب‌ها به چشم می‌خورد

در مدت بررسی فقط به دو، سه باگ برخوردم که احتمالا در آپدیت‌های بعدی برطرف می‌شوند؛ یکی اینکه گزینه‌ی تغییر اندازه‌ی ساعت برای برخی پس‌زمینه‌ها نمایش داده نمی‌شود. حالت Clear‌ در بخش شخصی‌سازی هوم‌اسکرین گاهی با شفافیت کمتری نمایش داده می‌شود، درحالیکه‌ گزینه‌ی «Reduce Transparency» روشن نیست. و باگ سوم، در صورت فعال بودن برخی افزونه‌ها در سافاری، حالت لیکویید گلس کار نمی‌کند و برای استفاده از آن باید افزونه را غیرفعال کرد.

از نظر برخی کاربران، اپل با «لیکویید گلس» کارایی را فدای زیبایی کرده است

تجربه‌ی iOS 26 با آیفون ۱۳ را هم می‌توانم تقریباً عالی توصیف کنم، هرچند مشکلات و کمبودهایی وجود دارد. مثلا پس از استفاده‌ی سنگین و گرم شدن دستگاه، هنگام ویرایش عکس برای لاک‌اسکرین، با لگ شدیدی مواجه شدم. باگ نمایش تعداد ایمیل‌های خوانده‌نشده که در iOS 18 با آن مواجه شدم، روز اول پس از آپدیت برطرف شد، اما حالا دوباره برگشته و تعداد ایمیل‌ها را اشتباه نمایش می‌دهد.

نبود قابلیت‌های هوش مصنوعی هم شاید در نگاه اول ناامید‌کننده باشد، اما در تجربه‌ی کلی از گوشی، تاثیر چندانی ندارد؛ مگر اینکه در آینده سیری هوشمند عرضه شود و بتواند قواعد بازی را کمی تغییر دهد.

جمع‌بندی: بالاخره آپدیت کنیم یا نه؟

لیکویید گلس را می‌توان اوج قدرت‌نمایی اپل با تراشه‌های اختصاصی‌اش دانست؛ چه آن را بپسندیم و چه نه. راستش را بخواهید، ابتدا تصور می‌کردم این قابلیت تنها یک ویژگی ظاهری برای منحرف کردن توجه کاربران از کمبودهای اپل در حوزه‌ی هوش مصنوعی است؛ اما پس از چند ماه استفاده هم در آیفون، هم در مک‌بوک و هم آپید، نه‌تنها به این طراحی باوجود مشکلات خوانایی‌اش، عادت کرده‌ام، بلکه از آن خوشم آمده است.

به‌نظرم لیکویید گلس روحی تازه به کالبد iOS دمیده و آن را زیباتر، کاربردی‌تر و هیجان‌انگیزتر کرده است؛ اما طبیعتاً طول می‌کشد تا کاربران به چنین تغییر بزرگی عادت کنند و به آن علاقه‌مند شوند.

اگر با تمام این حرف‌ها، هنوز برای به‌روزرسانی تردید دارید، جای نگرانی نیست. اپل همچنان برای iOS 18 به‌روزرسانی‌های امنیتی منتشر می‌کند و هیچ اجباری برای ارتقا وجود ندارد. اما حس می‌کنم لیکویید گلس قرار است ماندنی شود و اپل با سماجت به چشم‌انداز طراحی خود پایبند می‌ماند؛ پس شاید بهتر است ما هم کم‌کم خودمان را با این تغییر وفق دهیم.

نظر شما درباره این تحول عظیم سیستم‌عامل آیفون‌ها چیست؟ آیا با باگ یا مشکل آزاردهنده‌ی خاصی روبرو شده‌اید؟ آیا با رویکرد جدید اپل در زمینه‌ی طراحی موافق هستید؟ تصور می‌کنید که زبان طراحی لیکوئید گلس می‌تواند ترسیم‌کننده مسیر آینده طراحی رابط کاربری و تجربه‌ی کاربری باشد؟

نکات مثبت

زبان طراحی چشم‌نواز و سیال لیکویید گلس با انیمیشن‌های فوق‌العاده
بازطراحی کاربردی و زیبای اپلیکیشن دوربین با منوی تنظیمات دسترس‌پذیر
بهبودهای قابل‌توجه در لاک‌اسکرین (ساعت بزرگ، تصاویر سه‌بعدی)
کاربردی‌تر شدن اپلیکیشن Messages
بازگشت به طراحی کلاسیک در اپلیکیشن Photos
عملکرد کلی روان و بهینه حتی در مدل‌های قدیمی‌تر مانند آیفون ۱۳

نکات منفی

مشکلات خوانایی در برخی سناریوها به دلیل ذات طراحی شفاف
ناهماهنگی بصری کیبورد و رابط کاربری بین اپ‌های سیستمی و متفرقه
قابلیت‌های هوش مصنوعی محدود و عمدتاً غیرکاربردی برای کاربران ایرانی
هاله‌ نور آزاردهنده دور آیکون‌ها

منبع زومیت